αρχ. σελίδασυντακτική ομάδατρέχον τεύχοςπροηγ. τεύχηαναζήτησηοδηγίεςεπικοινωνίαenglish

 

τεύχος 32
(Άνοιξη 2018)

περιεχόμενα

περιλήψεις

βιογραφικά

περιλήψεις

 

Αλέξανδρος Διονάτος: Οι φορείς της μουσικής εκπαίδευσης στο ιταλικό μπαρόκ. Οι παραδοσιακές πρακτικές και οι νέοι θεσμοί: τα βενετικά ospedali και τα ναπολιτάνικα conservatorii

 

Παρά την προϊούσα οικονομική δυσπραγία και τις δυσοίωνες πολιτικές εξελίξεις του 17ου-18ου αιώνα, η Ιταλία αποτέλεσε γενέτειρα του εικαστικού και μουσικού μπαρόκ. Η οργασμική ανάπτυξη της θρησκευτικής και κοσμικής μουσικής (ιδίως της όπερας) και ο πληθωρικότατος μουσικός βίος των ιταλικών πόλεων εξέβαλαν σε μια καινοφανή ζήτηση για μουσικούς κάθε ειδικότητας, η οποία μόνο εν μέρει ήταν δυνατό να καλυφθεί με τους κατά παράδοσιν θεσμοθετημένους ή άτυπους φορείς μουσικής εκπαίδευσης.

Αδιάπτωτα σημαντικό ρόλο στη μουσική εκπαίδευση διαδραμάτιζαν ανέκαθεν οι εκκλησιαστικοί φορείς, με κύριο σκοπό την κάλυψη των εκκλησιαστικών μουσικών αναγκών. Τέτοιοι ήταν οι εκκλησιαστικές σχολές, οι χορωδίες ναών και εκκλησιαστικών ευαγών ιδρυμάτων (για τα αγόρια), και τα γυναικεία μοναστήρια (για τα κορίτσια). Εξίσου σημαντικές μορφές μουσικής εκπαίδευσης στο ιταλικό μπαρόκ υπήρξαν η ενδοοικογενειακή μαθητεία γόνων μουσικών οικογενειών, η μαθητεία πλησίον επαγγελματία μουσικού, η μαθητεία στις συντεχνίες οργανοπαικτών και η παροχή κατ’ οίκον μαθημάτων για την αριστοκρατία. Πέραν τούτων, ήδη από τις αρχές του 17ου αιώνα αναδεικνύονται και ακμάζουν καινοφανείς και εξαιρετικά επιτυχημένοι μουσικοί εκπαιδευτικοί θεσμοί, οι οποίοι εδράζονται σε ταπεινά προνοιακά ιδρύματα (ορφανοτροφεία, πτωχοκομεία, άσυλα) στη Βενετία και τη Νάπολη. Στα τέσσερα βενετικά ospedali, η ανάπτυξη της μουσικής εκπαίδευσης εξυπηρέτησε την οικονομική επιβίωση των ιδρυμάτων σε μια εποχή προϊούσας οικονομικής παρακμής. Η άνοδος του μουσικού επιπέδου των φωνητικών και οργανικών συνόλων που έπαιζαν στους ναούς των ιδρυμάτων σήμαινε την προσέλκυση πολυπληθών εκκλησιασμάτων, την αύξηση των γενναιόδωρων προσφορών και εν τέλει την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών των ιδρυμάτων. Με τη βαθμιαία οργάνωση των μουσικών σχολών των ιδρυμάτων, ήδη στις αρχές του 18ου αιώνος τα ospedali γίνονται περιώνυμα στην Ευρώπη για το απαράμιλλο επίπεδο των μουσικών τους συνόλων. Ομοίως, σημείο εκκίνησης της ανάπτυξης της μουσικής εκπαίδευσης στα ναπολιτάνικα conservatorii υπήρξε η οικονομική επιβίωσή τους· ωστόσο, η μουσική εκπαίδευση σε αυτά σύντομα συνδέθηκε με τον παραγωγικό ιστό και την κάλυψη των πιεστικών μουσικών αναγκών της πόλεως. Τα ναπολιτάνικα κονσερβατόρια έγιναν διάσημα κυρίως ως εκκολαπτήρια σημαντικών συνθετών αλλά και ως οίκοι εκπαίδευσης καστράτων, οι οποίοι θα διαπρέψουν στις σημαντικότερες αυλές της Ευρώπης. Παρ’ ότι τα βενετικά και ναπολιτάνικα ιδρύματα παρήκμασαν μετά τα μέσα του 18ου αιώνα, τα επιτεύγματά τους υπήρξαν θαυμαστά για τις συνθήκες ανάπτυξης και λειτουργίας τους, η δε συνδρομή τους στην ανάπτυξη της μουσικής καίρια και η εκπαιδευτική τους παρακαταθήκη διαρκής.

  

  

Νεφέλη Χαδούλη: Μεικτές μορφές σονάτας και ρόντο στα τελικά μέρη των τρίο με πιάνο του Mendelssohn (opera 49 και 66) και του Spohr (opus 133)

 

Με έναυσμα την μελέτη της εφαρμογής των μεικτών μορφών σονάτας και ρόντο στα τελικά μέρη σημαντικών τρίο με πιάνο που γράφτηκαν περί την πέμπτη δεκαετία του 19ου αιώνα, η παρούσα εργασία ανοίγει με μια χρονολογική παρουσίαση καθώς και μια σύντομη επισκόπηση των βασικών χαρακτηριστικών στοιχείων όλων των τρίο με πιάνο των Mendelssohn, Spohr και Schumann. Ακολούθως, η μελέτη επικεντρώνεται στην ανάλυση τριών τελικών μερών από επιλεγμένα έργα των Mendelssohn (Τρίο με πιάνο αρ. 1, σε ρε-ελάσσονα, opus 49, και Τρίο με πιάνο αρ. 2, σε ντο-ελάσσονα, opus 66) και Spohr (Τρίο με πιάνο αρ. 4, σε Σι-ύφεση-μείζονα, opus 133), με απώτερο σκοπό την αναζήτηση κοινών χαρακτηριστικών μεταξύ τους και την εξαγωγή γενικών συμπερασμάτων τόσο σχετικά με τον χειρισμό των μεικτών μορφών σονάτας και ρόντο στα υπό ανάλυση έργα, όσο και με την γενικότερη προτίμηση εν τέλει, ή όχι, των εν λόγω μεικτών μορφών ως επιλογή για την οργάνωση των τελικών μερών αυτού του είδους από τους προαναφερθέντες συνθέτες.

  

 

 
© 2002-2021 Περιοδικό Πολυφωνία